Doanh nghiệp
Cải cách hiệu quả của VN thúc đẩy niềm tin giữa thách thức toàn cầu
Ngày 14/10/2025 – Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) chính thức công bố Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) Quý 03 năm 2025, ghi nhận tinh thần lạc quan rõ rệt trong cộng đồng doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại Việt Nam. Chỉ số đã tăng lên 66,5 điểm, vượt mức ghi nhận trước giai đoạn áp thuế đối ứng từ Hoa Kỳ và đạt đỉnh cao nhất trong 03 năm qua – minh chứng cho sự kiên cường và khả năng thích ứng của doanh nghiệp châu Âu giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.
“Giữ được niềm tin ổn định trong một thế giới đầy bất định là điều đáng chú ý – đặc biệt khi những căng thẳng địa chính trị, chuyển đổi công nghệ và thách thức khí hậu đang tái định hình chiến lược thương mại và đầu tư trên toàn cầu,” Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert nhận định.
Báo cáo BCI Quý 03 không chỉ phản ánh bức tranh kinh tế vĩ mô mà còn ghi nhận những chuyển dịch mang tính cấu trúc đang âm thầm định hình lại môi trường kinh doanh tại Việt Nam: từ cải cách chính sách thị thực và giấy phép lao động, luồng đầu tư xanh, cho đến nỗ lực số hóa các thủ tục hành chính. Tất cả những chuyển động này đang phác họa rõ nét cách nhìn của các nhà đầu tư châu Âu về tương lai Việt Nam: một nền kinh tế đầy tiềm năng, song vẫn cần tiếp tục tháo gỡ những nút thắt thể chế để duy trì đà tăng trưởng bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn.
Do chịu ảnh hưởng từ những biến động của thế giới nhưng xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Việt Nam vẫn ở mức rất thấp: chỉ 3% doanh nghiệp đang cân nhắc điều chỉnh hoạt động ra ngoài Việt Nam, trong khi 3% khác lại xem xét mở rộng hoặc điều chỉnh hoạt động ngay trong nước. Điều này một lần nữa khẳng định Việt Nam như một điểm đến sản xuất và đầu tư đáng tin cậy, bền vững trong chuỗi giá trị khu vực.
Bên cạnh đó, tuy vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh quy định về “hàng trung chuyển” từ phía Hoa Kỳ và các thỏa thuận thương mại đối ứng vẫn đang trong quá trình đàm phán, phần lớn doanh nghiệp không có kế hoạch điều chỉnh đáng kể trong chiến lược đầu tư hoặc vận hành. Các yếu tố như: tuân thủ pháp lý, biến động thị trường và chiến lược tìm nguồn cung có phần “phức tạp hơn”, nhưng chưa đủ mạnh để làm lung lay cam kết dài hạn của doanh nghiệp châu Âu đối với Việt Nam.
Chủ tịch Bruno Jaspaert phân tích: áp lực đang dần hiện rõ, song vẫn nằm trong phạm vi mà chúng tôi quan sát được từ các kỳ khảo sát trước. Điều đáng chú ý nhất là sự cải thiện mạnh mẽ trong tâm lý doanh nghiệp: 80% người tham gia khảo sát bày tỏ lạc quan về triển vọng trong 5 năm tới, và 76% cho biết họ sẽ giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư. Điều đó cho thấy sức hút của Việt Nam vẫn giữ vững bất chấp các yếu tố ngoại cảnh. Đặc biệt, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ ‘cận biên’ lên nhóm ‘mới nổi thứ cấp’ càng củng cố kết quả BCI kỳ này, thể hiện niềm tin ngày càng tăng của nhà đầu tư quốc tế và vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.
Niềm tin kinh doanh này cũng song hành cùng tham vọng tăng trưởng của Việt Nam. Gần một nửa (42%) doanh nghiệp tham gia khảo sát tin tưởng rằng Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3–8,5% trong năm 2025, trong khi 23% giữ quan điểm trung lập và 35% bày tỏ sự thận trọng. Theo Tổng cục Thống kê, GDP Quý 3 2025 tăng 8,23% so với cùng kỳ năm ngoái, minh chứng cho sức bật mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam giữa nhiều biến động toàn cầu.
Ông Thue Quist Thomsen, CEO Decision Lab, cho biết: dù tâm lý thận trọng vẫn áp đảo trong đánh giá ngắn hạn, nhưng khi bàn về tương lai, sự lạc quan đã trở nên rõ rệt hơn. 68% doanh nghiệp kỳ vọng nền kinh tế sẽ ổn định và cải thiện trong quý tới, tăng 18 điểm phần trăm so với Quý 2 2025. Đây là một tín hiệu cho thấy cộng đồng doanh nghiệp châu Âu đang hướng tới một giai đoạn cuối năm tăng trưởng mạnh mẽ.
Hiệu quả hành chính vẫn là một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam phải đối mặt, với 65% doanh nghiệp cho rằng các thủ tục phức tạp đang cản trở hoạt động kinh doanh. Các quy trình liên quan đến thuế – đặc biệt là hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) – vẫn gây nhiều khó khăn, trong khi cách hiểu và áp dụng quy định về giấy phép lao động không thống nhất giữa các địa phương tiếp tục tạo ra những rào cản trong vận hành.
Tuy nhiên; một bước tiến lớn đã được ghi nhận vào tháng 08/2025, khi Chính phủ ban hành 03 văn bản mới nhằm hiện đại hóa quy định về thị thực và giấy phép lao động, hướng tới một quy trình minh bạch, nhất quán và dễ dự đoán hơn.
Nghị định 219 trao quyền cho chính quyền địa phương trong việc cấp giấy phép lao động, cho phép nộp hồ sơ trực tuyến, giảm yêu cầu kinh nghiệm đối với chuyên gia trong những ngành nghề trọng yếu mới, mở rộng đối tượng được miễn giấy phép lao động, đồng thời đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính. Nghị định 221 đưa ra chính sách miễn thị thực có thời hạn cho một số nhóm người nước ngoài có đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam, thể hiện cách tiếp cận linh hoạt hơn trong việc thu hút nhân tài quốc tế. Nghị quyết 229 mở rộng chính sách miễn thị thực cho 18 quốc gia thành viên EU, qua đó tăng cường kết nối giao lưu giữa Việt Nam và châu Âu.
Theo kết quả khảo sát BCI Quý 03/2025, gần một nửa (48%) doanh nghiệp cho biết những cải cách này đã mang lại tác động tích cực trong hoạt động của họ, trong khi 42% cho rằng ảnh hưởng vẫn chưa rõ nét, chủ yếu do vấn đề chuyển tiếp trong giai đoạn đầu thực thi. Dù vậy, các nghị định mới đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới môi trường kinh doanh cởi mở và thân thiện hơn, đồng thời phù hợp với các khuyến nghị dài hạn mà EuroCham đã liên tục nêu trong Sách Trắng hằng năm.
Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert nhấn mạnh: khi Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao trong hai thập kỷ tới, lưu chuyển nhân tài và chuyển giao kỹ năng cần được xem là trọng tâm của hành trình này. Những cải cách hiện nay là nền tảng then chốt để đảm bảo nguồn chuyên môn quốc tế có thể luân chuyển linh hoạt đến nơi cần thiết nhất, từ đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam.
Một nửa số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đã biết đến Thỏa thuận Xanh châu Âu (EU Green Deal), dù chỉ 7% có tham gia trực tiếp vào các cơ chế liên quan. Mức độ nhận biết về Chiến lược Tăng trưởng Xanh Quốc gia của Việt Nam giai đoạn 2021–2030 đạt 43%, trong khi khoảng 1/5 doanh nghiệp đang tham gia và hưởng lợi từ các chương trình hỗ trợ về hiệu quả năng lượng và đổi mới sáng tạo.
Trong khi đó, Quy định của EU về chống phá rừng (EUDR), dự kiến có hiệu lực từ năm 2026, đang khiến các doanh nghiệp phải rà soát lại chuỗi cung ứng của mình. Hơn 1/3 doanh nghiệp đang tìm hiểu các yêu cầu tuân thủ, và 11% đã bắt đầu điều chỉnh quy trình mua hàng để phù hợp với các tiêu chuẩn bền vững của EU – một bước chuyển có thể định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu trong lĩnh vực sản xuất, nông nghiệp và lâm nghiệp theo hướng minh bạch và truy xuất nguồn gốc cao hơn.
Cao ủy Šefčovič nhận định: Việt Nam là đối tác then chốt của Liên minh châu Âu tại khu vực Đông Nam Á, và những hiểu biết sâu sát thực tế từ EuroCham có vai trò vô cùng quan trọng để đảm bảo mối quan hệ song phương phát triển hài hòa, cùng có lợi. Cuộc gặp [hôm nay] cũng mang lại những góc nhìn quý báu giúp xác định các lĩnh vực hợp tác thương mại và đầu tư mới – nơi hai bên có lợi ích chiến lược hội tụ.
Chủ tịch Bruno Jaspaert cũng chia sẻ: tăng trưởng và doanh thu của ngày hôm nay chưa thể bảo đảm thành công cho ngày mai, trừ khi doanh nghiệp và Chính phủ cùng chung tay chuẩn bị cho tương lai. Đây chính là điểm tương đồng giữa EU và Việt Nam – cả hai đều nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đa dạng hóa, củng cố và nâng tầm các mối quan hệ đối tác để cùng phát triển.
Đại sứ EU tại Việt Nam, Ngài Julien Guerrier, nhấn mạnh thêm: quỹ đạo tăng trưởng của Việt Nam thật sự ấn tượng. Tuy nhiên, vẫn còn dư địa để khai mở tiềm năng to lớn của quan hệ Đối tác EU–Việt Nam thông qua các quy định minh bạch và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, cùng với việc tham vấn cộng đồng doanh nghiệp trong quá trình xây dựng chính sách mới. Vai trò của EuroCham trong việc truyền tải tiếng nói và góc nhìn của doanh nghiệp châu Âu – nhằm góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh và số hóa của Việt Nam – là yếu tố không thể thiếu cho thành công chung của chúng ta.
